BỆNH GÚT(Gout) hay bệnh Thống phong là gì?

• Do rối loạn chuyển hóa purin, tăng acid uric trong máu, lắng đọng tinh thể muối urat trong các mô quanh khớp, gây viêm khớp, đặc trưng bởi những đợt viêm khớp. Thường gặp bệnh gặp bệnh nhân nam trung niên.

     1. NGUYÊN NHÂN

• Thận chuyển hoá nhân purin thành acid uric, khi thực phẩm nhiều purin làm tăng acid uric máu -> gây bệnh
• Thực phẩm có chứa nhiều purin như: thịt màu đỏ, nội tạng, tôm, cua,   lòng đỏ trứng…
• Các bệnh lý ở thận và 1 số thuốc làm giảm độ thanh lọc acid uric của cầu thận
• Ngoài ra còn có yếu tố nguy cơ như: di truyền, béo phì và hội chứng chuyển hóa, nghiện rượu bia.

2. CHẨN ĐOÁN

- Lâm sàng

+ Cơn gút cấp tính thường đau khớp bàn - ngón chân cái (60 - 70% ): sưng, đỏ, phù nề, căng bóng, nóng, đau ngày càng tăng, vị trí khớp thường gặp theo thứ tự: bàn chân, cổ chân, gối, bàn tay, cổ tay, khuỷu, hiếm thấy ở khớp háng, vai, cột sống. Lúc đầu chỉ viêm khớp một khớp sau đó có thể viêm nhiều khớp. Có thể có sốt vừa hoặc nhẹ.

+ Lắng đọng urat làm cho hình thành các tôphi dưới da và gây nên bệnh khớp mạn tính do urat.

+ Tôphi: thường biểu hiện chậm, hàng chục năm sau cơn Gút đầu tiên nhưng cũng có khi sớm hơn. Khi đã xuất hiện thì dễ tăng số lượng và khối lượng và có thể loét.

+ Tổn thương thận và sỏi thận

- Cận lâm sàng

+ Acid uric máu tăng

+ Các xét nghiệm khác: tốc độ lắng máu tăng

+ X quang khớp: giai đoạn đầu bình thường, nếu muộn có thể thấy các khuyết xương hình hốc ở đầu xương, hẹp khe khớp, gai xương...

- Chẩn đoán phân biệt

+ Viêm khớp do lắng đọng các tinh thể khác (pyrophosphat calci dihydrat) hay bệnh giả gút.

+ Viêm khớp nhiễm khuẩn

+ Viêm khớp dạng thấp

+ Viêm khớp phản ứng

+ Bệnh lí khác: viêm mô tế bào, bệnh mạch máu ngoại biên…

3. ĐIỀU TRỊ

- Điều trị cơn cấp

+ Colchicin: sử dụng trong cơn gút cấp hoặc đợt cấp của gút mạn, theo quan điểm mới colchicin không nên sử dụng liều cao vì có tác dụng không mong muốn. Nên sử dụng liều 1mg/ngày, nhưng cần dùng càng sớm càng tốt (trong vòng 12 giờ đầu khởi phát cơn gút). Phối hợp với một thuốc nhóm chống viêm không steroid nếu không có chống chỉ định của thuốc này) để đạt hiệu quả cắt cơn gút.

Trường hợp bệnh nhân có chống chỉ định với chống viêm không steroid, colchicin dùng với liều 1mg x 3 lần trong ngày đầu tiên (có thể cho 0,5mg cách nhau 2 giờ một lần, nhưng tối đa không quá 4mg), 1 mg x 2 lần trong ngày thứ 2, 1mg từ ngày thứ 3 trở đi. Thông thường sau 24-48 giờ sử dụng, triệu chứng tại khớp sẽ giảm nhanh

Test colchicin: hai ngày đầu: 1mg x 3 lần; triệu chứng tại khớp sẽ giảm nhanh sau 48h. Tuy nhiên, sau 48 h thường có tiêu chảy, cần kết hợp một số thuốc như loperamid 2 mg ngày 02 –viên, chia 2 lần nhằm kiểm soát triệu chứng này.

Dự phòng tái phát: 0,5- 1,2 mg uống 1-2 lần/ ngày, trung bình 1mg/ ngày kéo dài ít nhất 6 tháng. Cần chú ý giảm liều ở bệnh nhân có bệnh thận mạn, lớn tuổi (trên 70 tuổi)…Trong trường hợp không sử dụng được bằng cochicine có thể dự phòng bằng các thuốc kháng viêm không stéroid bằng liều thấp.

+ Thuốc kháng viêm không steroid: có thể dùng một trong các thuốc sau: Indometacin, Naproxen, Ibuprofen, Ketoprofen, Piroxicam, Diclofena, các nhóm thuốc ức chế chọn lọc COX-2 (meloxicam, celecoxib, etoricoxib...).

Lưu ý các chống chỉ định của thuốc này (viêm loét dạ dày tá tràng, suy thận…). Có thể dùng đơn độc hoặc kết hợp với colchicin.

+ Corticoid: corticoid đường toàn thân được chỉ định khi các thuốc trên không hiệu quả hoặc có chống chỉ định, cần rất hạn chế và dùng ngắn ngày. Đường tại chỗ (tiêm corticoid trực tiếp vào khớp viêm) phải được thực hiện bởi thầy thuốc chuyên khoa cơ xương khớp sau khi loại trừ viêm khớp nhiễm khuẩn.

- Thuốc giảm axit uric máu

+ Nhóm thuốc ức chế tổng hợp axit uric

Allopurinol: Liều lượng hằng ngày dựa vào nồng độ axit uric máu. Liều khởi đầu: Allopurinol 100mg/ngày trong vòng 1 tuần, sau đó tăng 200-300mg/ngày. Nồng độ acid uric máu thường trở về bình thường với liều 200-300mg/ngày. Không nên chỉ định trong trong cơn gút cấp mà nên chỉ định khi tình trạng viêm khớp đã thuyên giảm, sau 1-2 tuần sử dụng colchicin. Cần lưu ý tác dụng phụ của allopurinol như sốt, nôn, buồn nôn, đau đầu, ban đỏ ở da, dị ứng… cần theo dõi sát trong những ngày đầu dùng thuốc, thậm chí sau 1-2 tuần dùng thuốc này.

+ Nhóm thuốc tăng thải axit uric:

Probenecid (250mg- 3g/ngày), Sunfinpyrazol (100-800mg/ngày), Benzbriodaron, Benzbromaron…Chỉ định nhóm này cần xét nghiệm acid uric niệu. Chống chỉ định khi acid uric niệu trên 600 mg/24h, suy thận, sỏi thận, người cao tuổi, gút mạn có hạt tophi. . Đôi khi có thể dùng phối hợp allopurinol với một loại thuốc tăng đào thải acid uric. Cả hai nhóm thuốc này đều nên chỉ định trong trong cơn gút cấp

- Điều trị ngoại khoa

Phẫu thuật cắt bỏ hạt tôphi được chỉ định trong trường hợp gút kèm biến chứng loét, bội nhiễm hạt tôphi hoặc hạt tôphi kích thước lớn, ảnh hưởng đến vận động hoặc vì lý do thẩm mỹ. Khi phẫu thuật lưu ý cho dùng colchicin nhằm tránh khởi phát cơn gút cấp. Cần kết hợp thuốc hạ acid uric máu.

5. PHÒNG BỆNH

- Chế độ sinh hoạt và ăn uống hợp lí, giảm ăn cách chất giàu purin, chất béo, không uống rượu, cần giảm cân, tập luyện thể dục thường xuyên, tránh các yếu tố làm khởi phát cơn gút cấp như stress, chấn thương. Uống nhiều nước, khoảng 2-4lít/24 giờ làm tăng lượng nước tiểu, giúp hạn chế tối đa sự lắng đọng urat .

- Điều trị tốt các bệnh lí gây bệnh gút thứ phát như suy thận, do thuốc, các bệnh lí chuyển hóa…

Để được tư vấn thêm, hay đăng ký dịch vụ, xin vui lòng để lại thông tin, chúng tôi sẽ liên hệ trong thời giam sớm nhất.